Мы публикуем в качестве статьи две записи в блоге Антона Смалюка, известного белорусского историка, о белорусской церковной готике.
Часть 1.
Итак после очень долгого перерыва я начинаю цикл рассказов о белорусской церковной готике. Мой рассказ будет касаться храмов 13-16 веков на территории Беларуси и приграничных районах Литвы и Польши.
Будзьма, браты і сёстры, будаўнікамі міру! Але хай гэта будзе мір Хрыстовы, не аўгустаўскі. Будуйма мір на праўдзе, у свабодзе і метадам дыялога. Хай дзякуючы нам яшчэ гучней загучыць песня: «Хвала на вышынях Богу, а на зямлі супакой людзям добрай волі!» Няхай загучыць яна і адгукнецца рэхам надзеі ў сэрцах тых, хто сталі ахвярамі «псеўда-міру»!
Вопрос о «женском священстве» для Русской Православной Церкви на данный момент является в большей степени теоретическим, чем вызванным реальными потребностями современной церковной жизни. В XX в. он остро встал перед некоторыми протестантскими деноминациями, однако для православных в контексте развивающейся глобализации и эволюции экуменизма эта проблема, очевидно, может быть связана лишь с не очень определенной перспективой, приближение которой тесно связано с включением России в процессы европейской и мировой интеграции.
Я хотел бы поделиться некоторыми соображениями, касающимися православного воззрения на вопросы пола, принимая при этом за отправную точку фундаментальный общецерковный документ, принятый Юбилейным Архиерейским Собором 2000 года - Основы социальной концепции Русской Православной Церкви.
Данное выступление не претендует на анализ всего многообразия вопросов, связанных с проблематикой пола. В ней будет предпринята попытка рассмотреть значение существования человека и виде двух полов, выяснить смысл половой дуальности в свете основных положений христианской антропологии.
Пераменныя і канстанты ў ландшафце Навагрудка Прабавіўшы вольны час між бугуртаў V Навагрудскага фестывалю сярэднявечнай культуры, скіраваўся да аднаго з найцікавейшых помнікаў архітэктуры старадаўняга горада - Барысаглебскай царквы. Як толькі я да яе наблізіўся, мая рука адразу схапілася за фотакамеру: на панадворку старадаўняга храма знаходзіліся... пазалочаныя купалы. Зафіксафаная карцінка патрабавала шмат каментарыяў. Якім стане гэты знакаміты помнік духоўнай спадчыны пасля свайго пераўвасаблення?
Іаан Наўроцкі. Фота канца 50-х гадоў
Ружаншчына багата на імёны славутых людзей, некаторыя з якіх вядомы далёка за межамі нашай краіны. Але нямала і тых, хто сёння незаслужана забыты ці, больш таго, ніколі не быў заўважаны.
Сярод апошніх — настаяцель Ружанскай Свята-Петрапаўлаўскай царквы Іаан Наўродскі, дзейнасць якога ў гады Вялікай Айчыннай вайны, не пабаюся такіх гучных слоў, была сапраўдным подзвігам.
У апошні час у рэлігійным жыцці Рэспублікі Беларусь адбыліся значныя падзеі. Грамадскасць уважліва сачыла за ўз’яднаннем дзвюх праваслаўных цэркваў, святкаваннем 1020-годдзя Хрышчэння Русі, выбраннем новага Кіраўніка Рускай Праваслаўнай Царквы, восьмым (25.09.09—28.09.09 гг.) апостальскім спадарожжам Патрыярха Маскоўскага і ўсея Русі Кірыла па беларускай зямлі. Узрастанне цікавасці да рэлігіі ў многім тлумачыцца духоўным адраджэннем краіны, змяненнем рэлігійнай свядомасці насельніцтва. Царква перастала ўспрымацца як рудыментарная з’ява і пераўтварылася ў важнейшы сацыяльны інстытут.
Три четверти наших сограждан считают себя православными, почти половина положительно относится к праву женщины на аборт, а типичный сторонник президента Лукашенко курит и пьет меньше среднестатистического оппозиционера и чаще ходит в церковь. Данные последнего социологического опроса НИСЭПИ проливают свет на некоторые черты национального характера белорусов.
На сайце БХД www.bchd.info у традыцыйнай рубрыцы «Двубой» распачалася дыскусія на тэму «Закон Божы ці агульначалавечая мараль?» Тэма плённая і актуальная. Але такая пастаноўка пытання паказвае, што часам за дзвюма магчымымі рашэннямі праблемы мы не бачым іншых варыянтаў.
Предыстория вопроса
Начало Православия в Северной Америке неразрывно связано с эмигрантами из стран «Старого Света», т.е. Европы, которые, начиная с XVI века во все большем количестве устремлялись за океан. С тем, что Православие «первой волны» было не миссионерским, как, например, в древности среди славян, а в новое время – в Японии, а эмигрантским, диаспорным, связаны и его успехи, и его до сих пор неразрешимые проблемы.
25 сентября 2010 года в Монреале (Канада) на конференции «Новое столетие: новые и обновленные стратегии для экуменической миссии» заместитель председателя Отдела внешних церковных связей Московского Патриархата игумен Филипп (Рябых) сделал доклад на тему «Русская Православная Церковь и межхристианский диалог».
Калі гаварыць пра гісторыю біблейскага перакладу на ўсходнеславянскіх тэрыторыях, трэба зазначыць, што моўная і роднасна-этнічная агульнасць, якая пачала страчвацца толькі ў 11–12 стагоддзях, дазваляла нашым народам карыстацца агульнай крыніцай — царкоўна-славянскім перакладам.
Характэрнай рысай рэлігійнай гісторыі беларускага народа ёсць тое, што беларусы ніколі не былі цалкам праваслаўным народам, як, напрыклад, расейцы, або цалкам каталіцкім, як, напрыклад, палякі. Беларусь заўсёды была поліканфесіянальнай краінай, на абшары якой шмат стагоддзяў узаемадзейнічалі праваслаўная і каталіцкая культурныя традыцыі, што адлюстравалася, у тым ліку, і ў беларускай тэанімічнай лексіцы, абумовіла яе варыянтнасць паводле канфесіянальнай прыналежнасці. Менавіта гэтыя, канфесіянальна маркіраваныя найменні Бога, і даследуюцца ў дадзеным артыкуле.
На нашу думку, дагэтуль, працуючы па асобным напрамкам, мовазнаўцы, кнігазнаўцы, філёзафы пазабываліся аб агульнае канцэпцыі вывучэньня гісторыі перакладаў Бібліі на старабеларускую мову. Па-першае, патрэба акрэсьленыя храналёгія, якая б улічвала не толькі друкаваныя творы, але і рукапісы, не толькі пераклады асобных кніг, але і фрагмэнты. Яна можа выглядаць наступнае:
1. Даскарынаўскі час – канец ХV – 1517 г.
2. Пераклады Францыска Скарыны 1517- 1525 г.г.
3. канец ХVІ – ХVІІ стагодзьдзі
4. ХVІІІ стагодзьдзе.
Артыкул “Вера і вернасць”, надрукаваны ў моладзевым раздзеле каталіцкага часопіса “Ave Maria” №№7-8 за 2010 год, выдатна ілюструе рэлігійную свядомасць каталіцкай моладзі.
Адразу пасля вызвалення акупаваных тэрыторый становішча Праваслаўнай царквы ў Беларусі працягвала вызначаць сітуацыя, якая склалася падчас вайны. Ва ўмовах суцэльнай сацыяльнай катастрофы насельніцтва мела выразную запатрабаванасць у духоўнай і маральнай апоры, якую ўяўлала сабой Царква. Вядома, што акупацыйныя ўлады не перашкаджалі стыхійнаму працэсу адкрыцця храмаў, у Беларусі масава высвячаліся святары, была адноўлена царкоўная іерархія.
Основным элементом обеспечения национальной безопасности государства является создание условий для реализации прав граждан на свободу вероисповедания. Рассмотрена коррекционная направленность действий в области конфессиональной политики. В статье проводится анализ международных стандартов защиты права на свободу совести и вероисповедания и их реализации в Республике Беларусь.